Poliamidami nazywa się m.in. nylon czy stylon. To syntetyczne substancje wykorzystywane do produkcji tkanin. Mają podobne do siebie właściwości: są odporne na uszkodzenia mechaniczne i zgniatanie, nie chłoną wody i są rozciągliwe. Łatwo je jednak naruszyć zbyt gorącym żelazkiem.

Spis treści

    Najbardziej znane poliamidy to nylon i perlon. Często można się natknąć na te nazwy na metkach ubrań, ale produkcja tkanin nie jest ich jedynym zastosowaniem. Jak dbać o rzeczy wyprodukowane z poliamidów?

    Co to jest poliamid?

    Poliamidy są najczęściej rozumiane jako grupa syntetycznych tkanin, choć pod względem chemicznym zaliczają się do nich także niektóre włókna naturalne (np. wełna czy jedwab).

    Pierwszym sztucznym poliamidem wyprodukowanym przez człowieka był nylon (nazywany także nylonem 6,6). Powstał on w 1935 roku w ośrodku badawczym firmy DuPont. Później pojawiły się inne jego rodzaje – np.:

    • perlon (tarlon, stylon, poliamid-6) – wykorzystywany w przemyśle samochodowym, samolotowym, elektronicznym, medycznym, a także do produkcji ubrań;
    • Nomex – to nazwa handlowa substancji o pełnej nazwie poli(izoftalan-1,3-fenylodiamid) – produkuje się z niej bieliznę termoodporną dla strażaków, żołnierzy i kierowców Formuły 1;
    • Kevlar/Twaron – nazwy handlowe substancji o nazwie poli(tereftalano-1,4-fenylodiamid) – stosuje się ją do produkcji odzieży motocyklowej, kamizelek kuloodpornych, głośników, wzmacniania kabli światłowodowych.

    Pierwszym produktem z nylonu 6,6, który trafił na rynek, była szczoteczka do zębów z włosiem. Niedługo później zaczęto robić z niego także pończochy. Poliamid znalazł zastosowanie w produkcji spadochronów, lin, szczotek, grzebieni, a także urządzeń elektronicznych. Jest wykorzystywany do wytwarzania strojów kąpielowych, ubrań sportowych, kurtek. Może być produkowany w formie tkaniny, ale sama substancja może służyć np. za odlaną w odpowiedni kształt część do samochodu.

    Zaletą poliamidów jest ich elastyczność, lekkość i odporność na rozciąganie. Nie absorbują wody jak bawełna czy inne naturalne tkaniny. Często łączy się je z innymi materiałami, aby poprawić ich właściwości i komfort noszenia.

    Czym różni się poliamid od poliestru?

    Poliamid i poliester to polimery, czyli sztuczne substancje złożone z długich molekularnych łańcuchów. Cząsteczki w poliamidach są związane za pomocą połączeń amidowych, natomiast w poliestrze – estrowych.

    Oba materiały są dość odporne na działanie wody (w zależności od odmiany). Poliamidy mają generalnie nieco lepsze właściwości absorpcyjne, ale łączy się to także z dłuższym czasem ich wysychania. Poliester wcale nie chłonie wody, bardzo szybko więc wysycha.

    Poliamidy są przyjemniejsze w dotyku i bardziej elastyczne. Z kolei poliester jest lżejszy i się nie mechaci. Oba rodzaje materiałów są odporne na uszkodzenia mechaniczne (poliamid się rozciąga, a poliester nie).

    Zobacz także: Jak dbać o odzież z poliestru?

    Jak prać poliamidy?

    Poliamidy pierze się w pralce, najlepiej w programie do tkanin syntetycznych. Często można je suszyć w suszarce bębnowej. Jeśli nie – najlepiej rozłożyć materiał na płasko na suszarce do bielizny.

    Prasowanie poliamidu, czyli uwaga na temperaturę!

    Poliamidy topią się w temperaturze ok. 230℃. Mięknąć mogą nawet przy niższej, dlatego należy zawsze kierować się informacjami zawartymi na metce. Temperatura prasowania zależy nie tylko od odmiany poliamidu, ale i od spotu czy domieszek innych tkanin. Zazwyczaj zaleca się prasowanie na „jednej kropce” lub w 60–90℃. Niektóre żelazka mają programy typu „poliakryl, poliamid, octan”.

    W przypadku poliamidu połączonego z inną tkaniną zwykle dopuszczalna temperatura prasowania jest wyższa.

    Dla bezpieczeństwa materiału – i stopy żelazka! – można stosować specjalne nakładki na urządzenia (niektóre modele mają już taką w zestawie, np. żelazko Tefal Ultimate Pure ma nakładkę ProtecStyle) lub po prostu prasować przez czystą, bawełnianą ściereczkę.

    Dobra wiadomość jest taka, że poliamidy często nie wymagają wygładzania.

    Jakie urządzenie wybrać do prasowania poliamidu? Żelazko z generatorem pary, stację parową czy parownicę?

    Najbezpieczniejszą opcją dla poliamidów jest prasowanie za pomocą samej pary. Obecnie wszystkie żelazka dostępne na rynku to urządzenia właśnie na parę, która nawilża tkaniny, pomaga przy tradycyjnym prasowaniu i ułatwia wygładzanie trudniejszych zagnieceń. Natomiast prasowanie bez dotykania materiału stopą żelazka jest możliwe tylko za pomocą bardziej zaawansowanych urządzeń, takich jak:

    • żelazko z generatorem pary,
    • stacja parowa,
    • parownica do ubrań.

    Urządzenie z generatorem pary wygląda podobnie jak tradycyjne żelazko parowe. Samo w sobie jest jednak lżejsze, gdyż pojemnik na wodę jest umieszczony oddzielnie, w bazie żelazka, i jest połączony z nim kablem. W nim działa bojler, który podgrzewa wodę. Dzięki temu, że ten mechanizm jest na zewnątrz, może mieć nieco większe gabaryty. A to z kolei przekłada się na skuteczność prasowania, np. model Tefal Pro Express Ultimate Care może wyrzucać strumień pary pod ciśnieniem 8 barów, na poziomie 180 lub 600 g/min. Takie funkcjonalności są jednak potrzebne przy bardziej podatnych na zagniecenia tkaninach, takich jak np. len.

    Ze względu na to, że poliamid gniecie się w niewielkim stopniu lub wcale, najlepszym wyborem może okazać się ręczna parownica do ubrań, choć oczywiście dobre żelazko ze stacją parową będzie bardziej uniwersalnym wyborem, odpowiednim także do „trudniejszych” tkanin. Parownice ręczne są niewielkimi urządzeniami, które radzą sobie z odświeżaniem i delikatnym wygładzaniem ubrań. Z większymi zagnieceniami sobie nie poradzą.

    Jeszcze innym rozwiązaniem jest pionowa stacja parowa. Głowica jest równie niewielka, jak parownica. Możliwości są jednak dużo większe. Model IXEO ma np. opcję automatycznego dostosowywania się do prasowanej tkaniny. Ciuchy można wygładzać w pionie, w poziomie, pod kątem, bez dotykania materiału i w tradycyjny sposób. Takie urządzenie ma zintegrowaną deskę do prasowania – przechowuje się je w pionie.

    Tagi:

    Czy ten artykuł był pomocny?

    2